1.1 De werkplaats
In een werkplaats waar hout bewerkt wordt, staan werkbanken en machines. Meestal zijn deze 2 gedeeltes gescheiden door een wand. Zo heb je geen last van de herrie van de machines als je achter de werkbank werkt. Het gedeelte waar de machines in staan wordt ook wel de machinale genoemd. In deel 2 van het stappenplan houtbewerken leer je meer over de machinale.
De werkplaats
1.2 Een werkplaats is geen speelplaats
Om gevaarlijke situaties te voorkomen, is het belangrijk dat je van de werkplaats geen speelplaats maakt. Gedraag je wanneer je in de werkplaats bent.
Werk rustig. Ook moet je ervoor zorgen dat de werkplaats netjes en opgeruimd blijft.
Daarom moet je jezelf houden aan de volgende 8 afspraken:
Afspraak 1 – Werkkleding
Draag altijd werkkleding. Zorg dat je die kleding dichtdoet. Een open stofjas kan ergens achter blijven hangen of in een draaiende machine raken.
Bind lang haar vast.
Ook is het belangrijk dat je werkschoenen draagt met harde neuzen. Als er dan iets op je voet valt, worden je tenen beschermd.
Werkschoenen met harde neuzen
Afspraak 2 – Gereedschappen
Beitels en zagen zijn scherpe gereedschappen. Gebruik ze alleen op de manier zoals je hebt geleerd! Denk daar telkens goed over na. Als je twijfelt hoe je iets moet doen, kun je het beter eerst nog een keer navragen.
Afspraak 3 – Machines
Machines zijn gevaarlijk. De zagen, boren en beitels die op een machine zijn gemonteerd, draaien meestal heel snel rond. Werk alleen aan een machine nadat je dat hebt gevraagd bij de leraar. Ook moet je er zeker van zijn dat je weet hoe je aan die machine moet werken. Vraag het anders eerst na.
Afspraak 4 – Geluid
Machines maken veel geluid. Bescherm je oren tegen geluid. Draag daarom altijd oordopjes of oorkappen in de werkplaats.
Afspraak 5 – Stof
Als je hout gaat zagen of schuren, ontstaat er stof. Te veel houtstof is niet goed voor je gezondheid. Wanneer je met machines werkt, moet je daarom altijd de afzuiginstallatie aanzetten. Die zuigt het stof weg.
Als je aan de werkbank werkt, moet je het houtstof regelmatig van de werkbank en de vloer weghalen. Je moet het stof met een stoffer en blik opruimen.
Zorg ervoor dat je dit rustig doet, zodat het stof niet gaat dwarrelen.
Het is nog beter om een stofzuiger te gebruiken.
Afspraak 6 – Opruimen
Ruim altijd je spullen op. Anders kan iemand over hout op de vloer struikelen. Daar wil jij toch niet verantwoordelijk voor zijn? Ook de gereedschappen die je gebruikt, moet je opruimen.
Afspraak 7 – Rustig zijn
Laat niemand schrikken als hij aan het werk is. Iemand moet geconcentreerd kunnen werken om ongelukken te voorkomen. Benader anderen daarom ook altijd rustig en van voren.
Afspraak 8 – Concentratie
Word nooit te relaxed. Juist als je denkt dat je wel weet hoe een machine werkt, let je minder goed op. En dan kunnen er sneller ongelukken gebeuren.
Let dus altijd goed op bij het werken met machines en gereedschappen.
Werk altijd geconcentreerd.
TIP!
Lees deze 8 afspraken regelmatig door. Houd je aan die regels en afspraken. Zo ontstaan er geen gevaarlijke situaties en gebeuren er geen ongelukken.
1.3 De werkbank
Aan de werkbank kun je houtbewerken. Het hout kun je goed vastklemmen in de werkbank. Het hout kun je daarna makkelijker bewerken.
Het resultaat is dan ook beter.
Hoe gebruik je een werkbank?
Het hout moet goed vastliggen. Daarvoor zitten er twee bankschroeven op de werkbank. Als je hout in de bankschroef klemt, moet je de stelmoer in de goede stand draaien. Zo blijft de bankschroef netjes recht staan
terwijl je het hout inklemt.
Vragen
- Waarom klem je hout vast op de werkbank? ……………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………
- Waar moet je op letten als je hout in de bankschroef klemt? ……………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………
1.4 De workmate
De workmate is een draagbare werkbank. De workmate kun je makkelijk inklappen en meenemen. In een workmate kun je hout ook goed vastklemmen.
De workmate
Hoe gebruik je een workmate?
Als je hout gaat inklemmen, kan dat tussen de 2 klembladen. Maar ook kun je de oranje klemmen gebruiken. Die kun je op de juiste plek in de gaten van het bovenblad stoppen.
1.5 Het zaagplankje
Het zaagplankje is een handig hulpmiddel als je aan de werkbank werkt. Je kunt een zaagplankje makkelijk zelf maken. Er zijn zaagplankjes voor rechtshandige en voor linkshandige mensen.
Het zaagplankje
Hoe gebruik je een zaagplankje?
Als je aan de werkbank werkt, moet je het hout goed vastklemmen.
Vaak klem je met een lijmklem het hout vast op de werkbank. Maar als je hout moet doorzagen is dat niet zo handig. Makkelijker is dan om een zaagplankje te gebruiken. Houd met de ene hand het hout tegen de steun, zo ligt het goed vast. Met je andere hand houd je de zaag vast en zaag je de lat door.
Je kunt het zaagplankje aan allebei de kanten gebruiken. Zo zal het
plankje aan de boven- en onderkant gelijk slijten.
Zagen met een zaagplankje
Vragen
- Omcirkel het goede antwoord. Als je hout moet doorzagen …
- dan klem je het hout op de werkbank vast.
- dan gebruik je een zaagplankje.
1.6 Jouw werkhouding
Net als bij sporten, kun je tijdens het werk ook geblesseerd raken. Dit komt dan door een verkeerde houding.
Sta achter een werkbank of machine altijd met je benen een klein beetje uit elkaar. Zo sta je stevig en houd je goed je evenwicht. Zorg dat je achter een werkbank staat die is aangepast aan jouw lengte.
Ook moet je op de juiste manier tillen. Anders kun je rugklachten krijgen. Deze jongen laat in 2 stappen zien hoe je goed kunt tillen.
2.
Ga eerst helemaal door je knieën. Pak de kist op. Houd je rug recht. Strek je knieën.
Til grote planken en platen altijd met 2 personen tegelijk. De jongen op de foto hiernaast is niet slim, want hij tilt te veel hout alleen. Daardoor heeft hij kans om geblesseerd te raken.
Zo moet het dus niet!
