Houtbewerken 1, Hoofdstuk 2 invulbaar

2.1 De duimstok

Wat kun je met een duimstok?

Met een duimstok kun je maten opmeten. Samen met een potlood kun je er maten mee op hout afschrijven.

Hoe ziet een duimstok eruit?

 

 

 

De duimstok lijkt op een lange liniaal die je kunt opvouwen. Uitgeklapt is een duimstok precies 1 meter lang. Er staan centimeters (cm) en millimeters (mm) op. Een duimstok kan van hout, metaal of kunststof zijn gemaakt.

Hoe gebruik je de duimstok?

Gebruik altijd dezelfde duimstok als je een werkstuk maakt. Je voorkomt dan maatafwijkingen.

Vragen

  1. Hoe lang is een duimstok?

…………………………………………………………………………….

2. Van welk materiaal wordt een duimstok gemaakt? …………………………………………………………………………………..

3. Welke maten staan op een duimstok. Schrijf 2 antwoorden op. ………………………………. en …………………………………

2.2 De rolmaat


Wat kun je met een rolmaat?

Met een rolmaat meet je maten op. Net als met de duimstok

 

 

 

 

Hoe ziet een rolmaat eruit?

Een rolmaat is meestal 3 meter lang. Het heeft een handig haakje aan het einde.

Hoe gebruik je een rolmaat?

Als je een latje gaat opmeten, trek je het meetlint een stukje uit de kast van de rolmaat. Het uitschuifbare haakje klem je over het latje. Of je zet het haakje tegen het latje. Zie de plaatjes hierboven. Trek het meetlint dan net zo ver uit de kast dat je de maat kunt aflezen. Door een veer rolt het meetlint vanzelf weer op als je het loslaat.

 

 

Vragen

  1. Hoe lang is een rolmaat meestal?

Omcirkel het goede antwoord.

  1. 1 meter.
  2. 3 meter.
  3. 9 meter.
  1. Omcirkel het goede antwoord.
    Als je een latje gaat opmeten, dan …

    1. klem je het uitschuifbare haakje over het latje.
    2. plak je het uitschuifbare haakje met plakband op het latje vast.

 

 

 

 

 

2.3 Het (timmermans)potlood

Wat kun je met een potlood?

Een potlood gebruik je op school om tekeningen te maken of formulieren in te vullen. En met een potlood schrijf je maten op het hout af.

Hoe ziet een potlood eruit?

Er zijn 2 soorten potloden:
1. Het gewone potlood is rond of zeshoekig.

  1. Het timmermanspotlood is ovaal.

 

 

 

Het potlood

 

 

 

 

Het timmermanspotlood

De punt van een timmermanspotlood is rechthoekig. Door deze vorm breekt de punt van het potlood niet zo snel.

 

Hoe gebruik je een potlood?

Een gewoon potlood kun je slijpen met een puntenslijper.
Een timmermanspotlood slijp je met een scherp mes of een scherpe steekbeitel. Hieronder wordt uitgelegd hoe je een timmermanspotlood moet slijpen
met een scherp mes.

 

 

Vragen

  1. Welk vorm heeft het timmermanspotlood? Omcirkel het goede antwoord.
  2. Rond.
    b. Ovaal.
    c. Vierkant.
  3. Waarom is de punt van het timmermanspotlood rechthoekig? ………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………

 

 

 

2.4 De winkelhaak

Wat kun je met een winkelhaak?

Met een winkelhaak kun je een haakse hoek op het hout aftekenen. Ook kun je met een winkelhaak controleren of een hoek haaks is.

Haaks betekent 90 graden. Dat schrijf je als 90o. Een andere naam voor winkelhaak is schrijfhaak.

Hoe ziet een winkelhaak eruit?

Een winkelhaak is meestal van metaal en heeft een dik en een dun gedeelte.

 

 

 

Hoe gebruik je de winkelhaak?

De balk (het dikke stuk van de winkelhaak) zet je tegen het hout aan.
Trek de lijn langs de bovenkant van het blad (het dunne stuk van de winkelhaak).

 

 

 

Vragen

  1. Wat is een andere naam voor een winkelhaak?
  2. Omcirkel het goede antwoord.
  3. Schrijfhaak.
  4. Rechte haak.
  5. Wat betekent haaks?

Omcirkel het goede antwoord.

  1. 45o
  2. 90o
  3. 180o
  4. Omcirkel het goede antwoord.
    De balk van een winkelhaak staat:
  5. Recht.
  6. Schuin.

 

 

2.5 De handzaag

Wat kun je met een handzaag?

Met een handzaag kun je hout in twee stukken zagen.

Hoe ziet een handzaag eruit?

 

Er zijn grote en kleine handzagen. De grote handzaag gebruik je voor het grovere zaagwerk, zoals dikke balken doorzagen. De kleine handzaag gebruik je voor fijn en precies zaagwerk, zoals kleine latjes doorzagen.

Hoe gebruik je een handzaag?

 

 

Let erop dat je de handzaag net zo vasthoudt als op de tekening hieronder. Steek je wijsvinger niet door het gat van het handvat, maar leg hem erop. Hierdoor kun je de zaag beter sturen en zal je beter recht kunnen zagen.

  1. Teken eerst de zaaglijn op het hout af.
  2. Zet dan de handzaag precies langs de lijn. Let op dat je de zaag aan de goede kant van de lijn zet. Zet de zaag op de kant die je niet meer nodig hebt na het zagen.
  3. Duw de duim van je vrije hand zacht tegen de handzaag. Zo geef je de zaag geleiding.
  4. Haal de handzaag rustig alleen naar je toe. Zo ontstaat een stukje zaagsnede.
  5. Haal dan je vrije hand weg bij de handzaag en zaag het hout door.
  6. Probeer rustig te zagen en gebruik niet te veel kracht.

Let op: ga recht achter je werkstuk staan. Anders kun je geen rechte lijn zagen.

 

 

 

 

 

 

Vragen

  1. Waarvoor gebruik je een grote handzaag?
  2. Voor fijn zaag werk.
    b. Voor grof zaag werk.
    c. Voor het zagen van metaal.
  3. Zaag je op de lijn of precies erlangs?
  4. Je zaagt op de lijn.
    b. Je zaagt precies langs de lijn.

 

 

2.6 De kapzaag

Wat kun je met een kapzaag?

Met een kapzaag kun je heel fijn en precies zaagwerk uitvoeren.

 

 

 

Het zaagblad van een kapzaag is veel dunner dan dat van een handzaag. Daarom zit er een kap bovenop de zaag. Deze kap versterkt de zaag.

De tanden van een kapzaag zijn heel klein. Om deze kleine tanden te beschermen, kun je er een plastic strip omheen doen.

Hoe gebruik je een kapzaag?

  1. Teken eerst de zaaglijn op het hout af.
  2. Leg het hout op een zaagplankje.
  3. Zet dan de kapzaag precies langs de lijn. Let op dat je de zaag aan de goede kant van de lijn zet. Zet de zaag op de kant die je niet meer nodig hebt na het zagen.
  4. Duw de duim van je vrije hand zacht tegen de kapzaag.
  5. Haal de kapzaag rustig alleen naar je toe.
  6. Zo ontstaat een stukje zaagsnede.
  7. Haal dan je vrije hand weg bij de kapzaag en zaag het hout door.
  8. Probeer rustig te zagen en gebruik niet te veel kracht.

Let op: ga recht achter je werkstuk staan. Anders kun je geen rechte lijn zagen.

 

 

Vragen

  1. Gebruik je een kapzaag voor fijn of grof zaagwerk?

Omcirkel het goede antwoord.

  1. Voor fijn zaagwerk.
  2. Voor grof zaagwerk.
  1. Is het zaagblad van een kapzaag dun of dik?

Omcirkel het goede antwoord.

  1. Een dun zaagblad.
  2. Een dik zaagblad.

 

 

2.7 De steekbeitel

Wat kun je met een steekbeitel?

Een steekbeitel gebruik je voor fijn steekwerk. Je kunt er stukjes hout mee wegsteken of weghakken.

Hoe ziet een steekbeitel eruit?

 

 

 

De zijkanten van een steekbeitel zijn afgeschuind. Hierdoor kun je makkelijk scherpe hoeken steken.
Aan de voorkant van de steekbeitel zit een schuine kant. Dit noemen we de ‘vouw’. Steekbeitels kun je in verschillende breedtes kopen.

 

 

 

 

Hoe gebruik je een steekbeitel?

 

 

 

  1. Klem het werkstuk vast op de werkbank.
  2. Pak het handvat van de beitel met je rechterhand vast.
  3. Gebruik je linkerhand als geleider van de steekbeitel.
  4. Steek niet te grote stukken hout in 1 keer weg.
  5. Gebruik je schouder om extra druk uit te oefenen.

Als het zwaar gaat, kun je ook een houten hamer gebruiken.

  1. Klem het werkstuk vast op de werkbank.
  2. Pak het handvat van de beitel dan met je linkerhand vast.
  3. Tik met de houten hamer op de achterkant van het handvat.
  4. Leg onder je werkstuk een plankje. Zo voorkom je dat de werkbank beschadigt.

Bij het gebruik van een beitel zijn er 2 regels die je moet volgen:

  1. Houd je linkerhand altijd achter de beitel.
    2. Steek altijd van je lichaam af.

Hoe leg je een beitel weg?

  1. Leg de steekbeitel weg met de vouw onder. Dus eigenlijk ‘op zijn kop’ wegleggen.
  2. Om de vouw van de steekbeitel te beschermen, kun je een beschermkapje erop doen.

 

 

 

Vragen

  1. Gebruik je een steekbeitel voor grof of fijn werk?

Omcirkel het goede antwoord.

  1. Voor grof werk.
  2. Voor fijn werk.
  1. Maak de zin af: Aan de voorkant van de steekbeitel zit een schuine kant

Dit noemen we de ‘…………………’.

 

 

 

2.8 De hakbeitel

Wat kun je met een hakbeitel?

Met een hakbeitel kun je een gat in het hout hakken. Bijvoorbeeld het gat voor een pen-en-gatverbinding.

Hoe ziet een hakbeitel eruit?

 

 

 

 

Hoe gebruik je een hakbeitel?

  1. Klem het werkstuk vast op de werkbank.
  2. Pak het handvat van de hakbeitel met je rechterhand vast.
  3. Gebruik je linkerhand als geleider van de hakbeitel.

Als het zwaar gaat, kun je ook een houten hamer gebruiken.

  1. Klem het werkstuk vast op de werkbank.
  2. Pak het handvat van de hakbeitel dan met je linkerhand vast.
  3. Tik met de houten hamer op de achterkant van het handvat.
  4. Leg onder je werkstuk een plankje. Zo voorkom je dat de werkbank beschadigt.

Bij het gebruik van een beitel zijn er 2 regels die je moet volgen:

  1. Houd je linkerhand altijd achter de beitel.
    2. Steek altijd van je lichaam af.

Vragen

  1. Maak de zin af:
    Met een hakbeitel kun je een …………………….. in het hout hakken.

 

  1. Waarmee mag je op de hakbeitel slaan?

Omcirkel het goede antwoord.

  1. Met een metalen hamer.
  2. Met een houten hamer.

 

 

2.9 De bankhamer

Wat kun je met een bankhamer?

Met een bankhamer kun je spijkers in het hout slaan.

Hoe ziet een bankhamer eruit?

 

 

Hoe gebruik je een bankhamer?

Met een bankhamer kun je kleine spijkers in het hout slaan. Een spijker sla je altijd ietsje schuin in het hout.

  1. Houd de hamer achteraan de steel vast. Houd de spijker met je andere hand vast.
  2. Sla de spijker eerst met een paar kleine tikken een stukje in het hout. Als de spijker voldoende vast in het hout zit, kun je de spijker loslaten.
  3. Daarna kun je harder gaan slaan om de spijker verder in het hout te drijven. Zorg ervoor dat je de spijker niet krom slaat.

 

 

 

 

2.10 De klauwhamer

Wat kun je met een klauwhamer?

Met een klauwhamer kun je:
1. Spijkers in hout slaan.
2. Spijkers uit hout trekken.

Hoe ziet een klauwhamer eruit?

 

 

 

Een klauwhamer heeft een houten of metalen steel. De kop is van metaal en heeft een klauw aan de achterzijde.

Hoe gebruik je een hamer?

Met een klauwhamer kun je grote spijkers in het hout slaan. Een spijker sla je altijd ietsje schuin in het hout.

  1. Houd de hamer achteraan de steel vast. Houd de spijker met je andere hand vast.
  2. Sla de spijker eerst met een paar kleine tikken een stukje in het hout. Als de spijker voldoende vast in het hout zit, kun je de spijker loslaten.
  3. Daarna kun je harder gaan slaan om de spijker verder in het hout te drijven. Zorg ervoor dat je de spijker niet krom slaat.

Hoe gebruik je een klauwhamer als je een spijker wilt uittrekken?

  1. Plaats de klauw om de spijker.
  2.  Rol de hamer over het hout en trek zo de spijker uit het hout.

page41image51462976

Leg hierbij altijd een dun plaatje tussen de klauwhamer en het werkstuk. Hierdoor beschadigt het hout niet.

Vragen

  1. Hoe bescherm je het hout als je met een klauwhamer een spijker uit het hout wilt halen?

…………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

 

 

2.11 De houten hamer

Wat kun je met een houten hamer?

Een houten hamer gebruik je voor het in elkaar zetten van je werkstuk. Je kunt ook een houten hamer met een beitel gebruiken bij het hakken van gaten.

Hoe ziet een houten hamer eruit?

 

De houten hamer heeft een houten kop. De kop is vierkant of rond. Door de houten hamer beschadig je het werkstuk minder snel dan met een stalen hamer.

Hoe gebruik je een houten hamer?

Tik met de hamer de onderdelen in elkaar. Sla niet te hard. Anders beschadig je het hout.

 

 

 

Vragen

  1. Welke vorm heeft de kop van een houten hamer? …………………………………………………………………………………

 

 

 

2.12 De schaaf

Wat kun je met een schaaf?

Met een schaaf kun je een dun laagje van het hout afschaven. Dit dunne laagje krult meestal op en noemen we daarom een krul.

 

 

 

 

 

Een schaaf heeft een stalen zool. Daarop zijn voor en achter handgrepen gemonteerd. Aan de onderkant van de zool zit een opening waar de beitel door steekt. De beitel kun je met een stelwiel grof of fijn instellen. Als het je niet lukt om je schaaf goed in te stellen kun je dit altijd aan je leraar vragen.

Hoe gebruik je een schaaf?

  1. Zorg dat het hout stevig is vastgeklemd.
  2. Zorg ervoor dat je achter het hout staat.
  3. Sta stevig, met je benen een stukje uit elkaar.
  4. Met je ene hand houd je het handvat vast. Met deze hand duw je de schaaf vooruit.
  5. Met je andere hand houd je de knop aan de voorzijde vast. Met deze hand stuur je de schaaf.
  6. Zet de schaaf op het hout en duw hem over het hout naar voren.
  7. Til de schaaf van het hout op als je hem terughaalt.
  8. Leg een schaaf altijd op de zijkant weg.

Vragen

  1. Moet je het hout vastklemmen als je het gaat schaven?

Omcirkel het goede antwoord.

  1. Ja.
  2. Nee.
  3. Hoe kun je de beitel fijner stellen?

Omcirkel het goede antwoord.

  1. Met een hamer.
  2. Met een schroevendraaier.
  3. Met een speciale tang.
  4. Met een stelwiel.
  1. Hoe leg je een schaaf weg? ……………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………..